του ΠΕΡΙΚΛΗ ΡΟΔΑΚΗ
Εξήντα χρόνια πέρασαν για να έρθει η άγνωστη κήρυξη της απεργίας πείνας στο Μεσαιωνικό Κάστρο-Φυλακές Κεφαλονιάς-Αργοστολίου.
Ο τότε τρόφιμος θανατοποινίτης των Φυλακών Αργοστολίου Περικλής Ροδάκης αφηγείται και περιγράφει το χρονικό του κολαστηρίου. «Οι συγκρούσεις του ΕΛΑΣ και των Άγγλων στην Αθήνα, που άρχισαν στις 4/12/1944 τερματίζονται στις 4/1/1945. Στις 5/1/1945 οι δυνάμεις του ΕΛΑΣ αποσύρονται από την Αθήνα. Στις 11/2/1945 υπογράφεται η συμφωνία ανακωχής ανάμεσα στους Άγγλους και τον ΕΛΑΣ.
Ο τότε τρόφιμος θανατοποινίτης των Φυλακών Αργοστολίου Περικλής Ροδάκης αφηγείται και περιγράφει το χρονικό του κολαστηρίου. «Οι συγκρούσεις του ΕΛΑΣ και των Άγγλων στην Αθήνα, που άρχισαν στις 4/12/1944 τερματίζονται στις 4/1/1945. Στις 5/1/1945 οι δυνάμεις του ΕΛΑΣ αποσύρονται από την Αθήνα. Στις 11/2/1945 υπογράφεται η συμφωνία ανακωχής ανάμεσα στους Άγγλους και τον ΕΛΑΣ.
Στις 2/2/1945 αρχίζουν στην Βάρκιζα οι διαπραγματεύσεις ανάμεσα στις αντιπροσωπείες του ΕΑΜ και της κυβέρνησης Πλαστήρα με την επίβλεψη των Άγγλων (ο Σκόμπι, Άγγλος στρατηγός είχε οριστεί αρχηγός του Ελληνικού στρατού). Και στις 12/2/1945 υπογράφεται στο Υπουργείο εξωτερικών η Συμφωνία της Βάρκιζας. Στο άρθρο 6 αυτής της συμφωνίας ορίζεται ότι ο ΕΛΑΣ , που είχε αποσυρθεί εκτός της Αθήνας, το ΕΛΑΝ και η Εθνική Πολιτοφυλακή αποστρατεύονται και ορίζεται ο χώρος που θα παραδοθούν τα όπλα του ΕΛΑΣ.
Η ύπαιθρος μένει πια στο έλεος των ένοπλων ομάδων εθνικιστών που ξεφύτρωσαν ξαφνικά και εξοπλίστηκαν από τους Άγγλους που ταυτόχρονα μετέφεραν εδώ και ισχυρές στρατιωτικές τους δυνάμεις για να δώσουν νέα διάσταση στη σύγκρουση με την ΕΑΜική Αντίσταση (Χίτες και εθνικιστές, αλλά και δυνάμεις από τα Τάγματα Ασφαλείας). Παράλληλα θα ιδρυθούν Στρατοδικεία που στηρίζονται με ειδικούς νόμους, με σκοπό να χτυπήσουν την Αντίσταση, ενώ δεν δέχονταν την υποταγή της Ελλάδας στους Άγγλους κατηγορείται η ΕΑΜική Εθνική αντίσταση για εγκλήματα και συλλαμβάνονται χιλιάδες άνθρωποι. Εγώ ήμουν στο 2ο Τάγμα του 12ου Συντάγματος. Με βάση τη συμφωνία της Βάρκιζας έπρεπε να εγκαταλείψουμε την Πάτρα.
Φύγαμε αρχικά για την Ακράτα το Γενάρη του 1945, αλλά από εκεί θα φύγουμε και πάλι για την Ανδρίτσαινα που ήταν τόπος παράδοσης του οπλισμού μας.Πριν καλά - καλά να φτάσουμε εκεί άρχισε το όργιο των Ακροδεξιών Συμμοριών, με συλλήψεις, βασανιστήρια και φυλακίσεις. Δεν είχαμε παραδώσει τα όπλα μας όταν μάθαμε ότι άρχισαν οι συλλήψεις ορισμένων στελεχών του ΕΑΜ στην Πάτρα και στις άλλες πόλεις. Και ήταν τόσο ανησυχιτκά τα στοιχεία που μαθαίναμε, ώστε αποφασίστηκε να προφυλαχτούν ορισμένοι από μας, που είχαν ουσιαστικά στοχοποιηθεί από τις συμμορίες των δεξιών και της χωροφυλακής.
Μερικοί θα φύγουν στο εξωτερικό, ενώ άλλοι θα γυρίσουν στον τόπο τους με προφυλάξεις. Μέχρι το 1946 έχουν συλληφθεί πολλές χιλιάδες αγωνιστές της ΕΑΜικής Εθνικής Αντίστασης που θα κλειστούν στη φυλακή και θα καταδικαστούν σε θάνατο ή και σε μικροποινές σε όλη την Ελλάδα. Γέμισαν οι φυλακές από τους καταδικασμένους για την αντιστασιακή τους δραστηριότητα. Τους περισσοτέρους βαρυποινίτες, κυρίως μελλοθάνατους, θα τους μεταφέρουν στη φυλακή της Κεφαλονιάς και της Κέρκυρας. Εκεί θα μεταφερθώ και εγώ μελλοθάνατος πια. Οι εκτελέσεις μελλοθανάτων Αντιστασιακών στην Κεφαλονιά θα αρχίσουν στις 12/1/1948. Στις 28/5/1949 με την εκτέλεση του Στέλιου Μπάλα Κεφαλονίτη πραγματοποιείται απεργία πείνας μέχρι θανάτου των πολιτικών κρατουμένων». Η απόφαση είχε παρθεί από μέρες τώρα και θα κατεβαίναμε «σε απεργία πείνας μέχρι θανάτου». Σε λίγο ξημέρωνε και μαζί με την εκτέλεση του Στέλιου Μπάλα, άρχιζε η μεγάλη πορεία, ένας αγώνας που θα μπορούσες να τον πεις αποκοτιά.
Το Στέλιο Μπάλα δεν τον κράτησαν πολύ στον Αράπη. Δεν είχαν ώρα μπροστά τους.
Η εκτέλεση έπρεπε να γίνει με το χάραμα. Ο μελλοθάνατος δεν έπρεπε να δει το φως της ημέρας.
Τα χωνιά σταμάτησαν για λίγο. Περιμέναμε να ακούσουμε τα λόγια του Στέλιου, για να ξαναρχίσουμε να φωνάζουμε. Έξω στο αρχιφυλακείο ακουγόταν ασυνήθιστες κινήσεις. Ακούστηκε ο ήχος του φορτηγού που οδηγούσε ο φύλακας Λελούδας που έκανε τις δουλειές της φυλακής και μαζί με όλα τα άλλα μετέφερε και τους μελλοθάνατους. Το αυτοκίνητο μανουβράριζε για να κολλήσει κοντά στην εξώπορτα. Οι καρδιές όλων πνίγονται. Κρατούμε τις ανάσες μας για να ακούσουμε για τελευταία φορά τη φωνή του συντρόφου μας. Και άξαφνα ακούμε τις κραυγές του Στέλιου. που τον βασάνιζαν. Ήταν κάτι τρομερό. Δεν είχε ξαναγίνει τέτοιο πράγμα. Είχαμε μάθει ότι το εκτελεστικό απόσπασμα έκανε βασανιστήρια την ώρα της εκτέλεσης, αλλά στη φυλακή ποτέ δεν βασανίστηκαν εκείνοι που πήγαιναν για το εκτελεστικό.
- Αίσχος, φωνάζαμε αυθόρμητα.Τα βογκητά του Στέλιου συνεχίζονταν. Οι φωνές από τις ακτίνες πολλαπλασιάζονταν και έπνιγαν τα βογκητά του Στέλιου. Σε κάποια στιγμή που κόπηκαν οι φωνές μας ακούστηκε ένα μουγκρητό ανθρώπου που πεθαίνει μέσα σε φρικτά βασανιστήρια. Παγώσαμε. Κι ύστερα αμέσως ξεχώρισε ένα σύρσιμο κι ένας πάταγος πάνω σε αυτοκίνητο. Έβαλε μπροστά ο Λελούδας και όλα χάθηκαν στη αυγή που ροδοχάραζε στο μακρινό ορίζοντα. Ακούστηκαν σε λίγο κάποιες τουφεκιές για να θολώσουν τα πράγματα.Ύστερα από καιρό μάθαμε ότι το Στέλιο τον έσφαξαν στην πόρτα της φυλακής κατά πολύ άγριο τρόπο. Ανάμεσα σε εκείνους που τον έσφαξαν ήταν και ένας φύλακας, κοντοχωριανός του, που χρησιμοποίησε ένα μεγάλο σουγιά που κουβαλούσε πάντα μαζί του.
Αυτός ο φύλακας ένα χρόνο πριν έλεγε στον Στέλιο ότι είναι οικογενειάρχης άνθρωπος και να μην τον παρεξηγούμε αν φέρνεται και σκληρά, γιατί δεν μπορεί να κάνει διαφορετικά. Δεν έδειχνε τα πραγματικά του αισθήματα.Εκείνο το πρωί δεν ξέραμε βέβαια τι ακριβώς είχε γίνει. Και δεν είχαμε περιθώρια να ζητήσουμε εξηγήσεις από τη διεύθυνση. Το πρωί με το άνοιγμα της φυλακή όλοι είμαστε ζαλισμένοι. Όλοι αναρωτιόμαστε τι είχε γίνει, άλλα το πνίγαμε γιατί έπρεπε να αντιμετωπίσουμε άλλα προβλήματα, την απεργία πείνας μέχρι θανάτου.Των ώρα που έφεραν το υποτιθέμενο τσάι στις φυλακές ένας εκπρόσωπος από κάθε ακτίνα δήλωνε στον υπαρχιφύλακα που συνόδευε το τσάι, ότι απεργούμε. Κατά παρά τρόπο ο υπαρχιφύλακας δεν έφερε αντίρρηση. Ο μάγειρας φώναξε μια δύο φορές. Και καθώς δεν πήγε κανένας να πάρει, έπαιρναν το καζάνι για την άλλη ακτίνα. Οι φύλακες και όλο το προσωπικό περίμενε κάποια αντίδραση. Κι όταν το καζάνι με το τσάι γύρισε στο μαγειρείο ο αντιπρόσωπος της φυλακής ζήτησε να δει τον αρχιφύλακα και το διευθυντή.
Ο αρχιφύλακας τον δέχτηκε αμέσως. Ο διευθυντής δεν ήταν στη φυλακή.Το γραφείο της ομάδας πέρα από τα όργανα που είχε εκλέξει και μια απεργιακή επιτροπή γενικά για τη φυλακή και χωριστή επιτροπή για κάθε ακτίνα. Από την στιγμή αυτή την ευθύνη γενικά στη φυλακή των έπαιρνε η απεργιακή επιτροπή. Τα μέλη των απεργιακών επιτροπών είχαν ενημερωθεί και ήταν έτοιμες.Ο αρχιφύλακας Παγκράτης δεν ήταν από τους κακούς. Θα μπορούσε να πει κανένας ότι λυπόταν κάθε φορά που έπαιρναν για το εκτελεστικό, αλλά ήταν υπάλληλος. Έπρεπε να εκτελεί κάθε εντολή που έπαιρνε για να μη χάσει το ψωμάκι του. Και παρόλο αυτά προσπαθούσε και να μας πει και καμιά «καλή κουβέντα» επειδή ήξερε ότι υπήρχαν πραγματικά καρφιά και κτηνώδεις υπάλληλοι σαν αυτόν που έσφαξε το Στέλιο Μπάλα και που φώναζε και απειλούσε και όταν έβλεπε ότι δεν είναι κανένας γύρω του πετούσε καμιά κουβέντα ανθρώπινη.Εκείνο το πρωί στο αρχιφυλακείο είχαν μαζευτεί όλα τα τσακάλια κι ο Παγκράτης έκανε σαν αφηνιασμένος:- Αυτό μου φαίνεται, είπε στον αντιπρόσωπο ότι είναι τρελό. Έπρεπε να σκεφτείτε περισσότερο. Τι νομίζετε ότι θα κάνετε;- Θα κάνουμε απεργία πείνας μέχρι θανάτου, του απάντησε ο κρατούμενος.- Θα πεθάνετε, του απάντησε ένας υπαρχιφύλακας που έσταζε δηλητήριο στην κάθε του λέξη και στην κάθε του χειρονομία.
Έτσι θα γλιτώσουμε και μεις από σας και θα ησυχάσει και ο τόπος. Άλλωστε τελείωσαν τα ψέματα. Θα πεθάνετε.Ο Παγκράτης δεν μίλησε. Έσκυψε μόνο το κεφάλι και έκανε ότι κάτι τακτοποιούσε στο τραπέζι. Ο υπαρχιφύλακας τα είπε όλα αυτά με μίσος και βγήκε έξω για να πάρει αέρα. Τον ακολούθησαν και οι φύλακες στους οποίους έδωσε εντολή να πάνε στις ακτίνες και μάλιστα διπλοσκοπιές. Τότε ο Παγκράτης είπε σιγανά στον αντιπρόσωπο.- Λάθος, λάθος τρομερό. Θα την πληρώσετε πάλι άσχημα. Και αφού έρριξε μια ματιά γύρω του πρόσθεσε: Εδώ είναι ο ίδιος ο Παπάγος. Η Κεφαλλονιά θα πνιγεί στο αίμα. Ο αντιπρόσωπος δεν απάντησε σε αυτά που του είπε. Αντίθετα επαναβεβαίωσε ότι αρχίσαμε απεργία μέχρι θανάτου και έφυγε.Στο μεταξύ ο Παπάγος αφού έκανε μια φανταχτερή δοξολογία, άρχισε τις εκκαθαριστικές επιχειρήσεις. Ο στρατός πλημμύρισε το νησί.
Ο Αστραπόγιαννος κατάλαβε πια τι είχε γίνει και σκόρπισε την ομάδα. Όλοι γίναν ξανά χωρικοί. Αυτός έμεινε με λίγους μόνο γιατί ήταν γνωστός. Αρχίζει ένα άγριο κυνηγητό. Ήταν μικρή ομάδα από 25-30 άτομα δεν μπορούσε να αντάξει άμυνα. Μπροστά σε αυτήν την θύελλα προσπάθησαν να κρυφτούν. Ύστερα από λίγες σχετικά ημέρες η ομάδα ουσιαστικά εξοντώθηκε. Όσοι είχαν μείνει με τον Αστραπόγιαννο σκοτώθηκαν. Οι πολλοί είχαν γίνει ξανά χωρικοί και σώθηκαν και έγιναν και σφαγές στα χωριά. Ο Παπάγος είχε θριαμβεύσει με χιλιάδες στρατό πάνω σε 25- 30 αντάρτες!Κατά τις 11 π.μ. γύρισε στη φυλακή ο διευθυντής και κάλεσε τον αντιπρόσωπο στο γραφείο του. Ο αντιπρόσωπος είχε υποβάλλει γραπτή αίτηση για ακρόαση. Στο γραφείο του διευθυντή που λέγονταν Βιζιρτζής ήταν και μερικά άλλα πρόσωπα. Ο αντιπρόσωπος κοίταζε τα άγνωστα πρόσωπα περίεργα. Εκείνοι χαμογέλασαν σαρκαστικά. Ο διευθυντής διέταξε τον υπαρχιφύλακα που είχε συνοδέψει τον εκπρόσωπο να βγει έξω και γυρνώντας στον εκπρόσωπο των κρατουμένων. τον οποίο γνώριζε πολύ καλά, γιατί πήγαινε συχνά στο γραφείο του και του είπε:- Τι είναι αυτό που κάνετε;- Απεργία πείνας;
- Ξέρεις ότι αυτό συνιστά στάση και πηγαίνετε αύριο κιόλας στο στρατοδικείο. Από σήμερα λειτουργεί στρατοδικείο και στην Κεφαλλονιά.
Μια συνοπτική διαδικασία και σε τρεις ημέρες πηγαίνετε στον Φάρο;- Έτσι και αλλιώς εμείς αποφασίσαμε να πεθάνουμε, να μην σας χρεώσουμε με σφαίρες. του αποκρίθηκε ο αντιπρόσωπος κοιτάζοντας τους δυο αγνώστους που χασκογελούσαν ειρωνικά.- Ότι θα πεθάνετε, θα πεθάνετε, του αποκρίθηκε ο διευθυντής. αλλά θα πεθάνετε όπως θέλουμε εμείς.Ο αντιπρόσωπος δεν του απάντησε. Έβγαλε ένα υπόμνημα που είχε συντάξει το γραφείο της Ομάδας Συμβίωσης και του το έδωσε.- Δεν παίρνω τίποτα, του λέει ο διευθυντής. Και δεν έχεις κανένα δικαίωμα να μιλάς εξ' ονόματος των άλλων. Ο εκπρόσωπος προσπάθησε να του εξηγήσει ότι καιρό τώρα τον δέχεται ως εκπρόσωπο των κρατουμένων. 0 Βιζιρτζής κοκκίνισε από το θυμό του, πετάχτηκε πάνω και φώναξε τον υπαρχιφύλακα.- Πάρτε τον έξω!
Ο αντιπρόσωπος επιχείρησε να αφήσει το υπόμνημα στο γραφείο του διευθυντή, αλλά τον έσπρωξε να μην μπορέσει να το αφήσει.- Δεν έχουμε κανένα διάλογο μεταξύ μας. Πήγαινε τε τον είπε στον υπαρχιφύλακα στην ακτίνα του και θα αποφασίσω για την ποινή που θα του επιβάλλω.Οι κρατούμενοι κλείστηκαν ουσιαστικά στα κελιά τους. Έβγαλαν έξω κάθε τρόφιμο που υπήρχε στα κελιά εκτός από το νερό. Η απεργιακή επιτροπή ανακοίνωσε στους απεργούς κρατούμενους ότι τρεις άνθρωποι στην ακτίνα μας (τη Β' που ήταν και η μεγαλύτερη) δε θα μετείχαν στην απεργία. Ήταν άρρωστοι κατά την ανακοίνωση και θα έμεναν για να εξυπηρετήσουν τους απεργούς. Ανάμεσα στους τρεις ήταν και ο Γουλιμάρης Γιάννης. Έπρεπε να διασωθεί το ανώτατο στέλεχος. Υποτίθεται ότι ο Γουλιμάρης κρατούσε τη γενική καθοδήγηση του αγώνα!Έτσι πέρασε το Σάββατο και την Κυριακή οι φύλακες είχαν γίνει προκλητικοί σε όλα. Ακόμα και κείνοι που συναλλάσσονταν μαζί μας απόφευγαν να μιλάνε.
Την Κυριακή απαγόρευσαν και το επισκεπτήριο. Είχαμε έναν δικό μας Κεφαλλονίτη που είχε επισκεπτήριο και θα μπορούσαμε να επικοινωνήσουμε με τον έξω κόσμο. Οι φύλακες που έπαιρναν και έριχναν κανένα γράμμα χωρίς να περνάει από λογοκρισία δεν μας πλησίαζαν. Η επικοινωνία με τον έξω κόσμο ουσιαστικά κόπηκε από την πρώτη μέρα. Εδώ πρέπει να σημειώσουμε ότι η είδηση πως η φυλακή της Κεφαλλονιάς κατέβηκε σε απεργία πείνας έφτασε έξω στην ενδέκατη ημέρα της απεργίας. Όλες τις ημέρες που απεργούσαμε κανένας δεν είχε πάρει είδηση.
Η παρουσία του Παπάγου στην Κεφαλλονιά και τα έκτακτα μέτρα που πήρε είχαν απομονώσει την φυλακή.
-
