Έργα εικαστικής τέχνης από τη συλλογή Prinzhorn της Ψυχιατρικής Κλινικής του Πανεπιστημίου της Χαϊδελβέργης φιλοξενούνται στο Μουσείο Μπενάκη.
 |
Το Μουσείο Μπενάκη, σε συνεργασία με την Ελληνική Ψυχιατρική Εταιρεία, φιλοξενεί για πρώτη φορά στην Ελλάδα μια έκθεση εικαστικής τέχνης με 96 έργα 18 ασθενών της Ψυχιατρικής Κλινικής του Πανεπιστημίου της Χαϊδελβέργης, που έπεσαν θύμα του προγράμματος ευθανασίας των εθνικοσοσιαλιστών την περίοδο 1940 – 1945.
Εμπνευστής της συλλογής υπήρξε ο Hans Prinzhorn (1886-1933), ψυχίατρος και ιστορικός, ο οποίος θέλησε να προσεγγίσει τη «σχιζοφρενική αίσθηση της ύπαρξης» όπως αυτή αποτυπωνόταν στη σύγχρονή του εξπρεσιονιστική τέχνη. Ο Prinzhorn ήταν πεπεισμένος πως η κατανόηση της καλλιτεχνικής δημιουργικότητας και κατ'επέκταση της ανθρώπινης ύπαρξης σχετίζεται με την αμεσότητα των εικαστικών εκδηλώσεων ψυχασθενών.
Μετά τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο ο Prinzhorn συγκέντρωσε περισσότερα από 5.000 έργα από διάφορες ψυχιατρικές κλινικές και δημιούργησε μία μοναδική συλλογή στη Χαϊδελβέργη. Στο εικονογραφημένο βιβλίο που εξέδωσε το 1922, ο Prinzhorn ερμήνευσε τη συλλογή, πλαισιώνοντάς την με μία κριτική εξέταση της κυρίαρχης κουλτούρας της εποχής.
Με τον τρόπο αυτό αποσυνέδεσε τα έργα των ασθενών από τη διαγνωστική ερμηνευτική σμίκρυνση της σημασίας τους και συνέβαλε αποφασιστικά στην επαναθεώρηση των δημιουργικών αυτών φαινομένων, υπογραμμίζοντας την συχνά, απαράμιλλη αισθητική δεινότητα και διεισδυτικότητα ορισμένων από αυτά.Το τμήμα της συλλογής που παρουσιάζεται στην Αθήνα με τον τίτλο «Αιτία Θανάτου: Ευθανασία» («Todesursache: Euthanasie») αποτελεί την έκφανση μιας τραγικής τομής, της φρικτότερης στιγμής στην ιστορία του 20ού αιώνα κατά της ελευθερίας της τέχνης και της κριτικής ενάντια στον εκβαρβαρισμό και την αποτελμάτωση της κοινωνίας. Πρόκειται για την προγραμματική απαίτηση του Χίτλερ να επιτευχθεί η εξολόθρευση της «εκφυλισμένης τέχνης», όπως και ο μαζικός αφανισμός των ασυλοποιημένων πολιτών, ένα μέρος των οποίων αποτελούσαν -και συνεχίζουν να είναι- συνδημιουργοί της.
Το βιβλίο «Αιτία θανάτου: ευθανασία» (Εκδόσεις Ίνδικτος) που συνοδεύει την έκθεση περιλαμβάνει, εκτός από τον κατάλογο των εκθεμάτων, μια ιστορική παρουσίαση της «Επιχείρησης Ευθανασία», καθώς και βιογραφίες των καλλιτεχνών, με πλούσιο πρωτογενές υλικό.
Κατά τη διάρκεια της έκθεσης θα πραγματοποιηθούν παράλληλες συνοδευτικές εκδηλώσεις, όπως διαλέξεις και συζητήσεις ανάμεσα σε εκπροσώπους της Ψυχιατρικής και της Τέχνης στο Μουσείο Μπενάκη στις 22 Ιανουαρίου 2011 και στο Goethe-Institut Athen στις 11 Φεβρουαρίου 2011.
Στον κινηματογράφο Τριανόν Filmcenter θα προβάλλονται από τις 12 Φεβρουαρίου έως τις 19 Μαρτίου 2011, κάθε Σάββατο μεσημέρι, ταινίες σχετιζόμενες με τη θεματική της Έκθεσης.
Πληροφορίες:
Μουσείο Μπενάκη, Νέο Κτήριο, Πειραιώς 138, 210 3453111, διάρκεια μέχρι 13 Μαρτίου 2011. Ώρες λειτουργίας: Τετάρτη/Πέμπτη/Κυριακή 10:00-18:00, Παρασκευή/Σάββατο 10:00-22:00, Δευτέρα/Τρίτη κλειστά.
